Kronik yaralar için yukarıda belirtilen neden tedavisine ek olarak, iyi bir yara iyileşmesi için ideal bir yara ortamı oluşturmak önemlidir. Odak noktası, iyi perfüze edilmiş, ölü doku ve enfeksiyondan arındırılmış bir yara yatağı oluşturmaktır. Buna ek olarak, iyi bir nem dengesi (yara salgılarının kontrolü) yara iyileşmesine yardımcı olur. Kronik yara tedavisi bağlamında böyle ideal bir yara yatağı oluşturmaya yönelik temel ilkeler aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Yara temizliği: Yara irrigasyonu ve yara dezenfeksiyonu
Yara irrigasyonu, bakteri yükünü azaltmak ve kronik yaradaki ölü hücreleri uzaklaştırmak için kullanılır. Tekrarlanan irrigasyon için izotonik salin en iyisidir. Yara enfekte ise, yara irrigasyonu için aseptik solüsyonlar kullanılır. Enfeksiyon devam ediyorsa ve ölü dokunun çözülmesi zorsa basınçlı irigasyon uygundur. Ancak antiseptik maddeler sadece antiseptik etkiye sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda yarayı tahriş edebilir. Yara irrigasyonu için uygun solüsyonlar genellikle iyot, gümüş veya poliheksanid içerir. Lokal olarak uygulanan antibiyotikler, direnç oluşumu riski nedeniyle nadiren kullanılmaktadır.

Mekanik yara temizliği (debridman)
Kronik yaralar genellikle biyofilm adı verilen bir tabakayla kaplıdır. Bu biyofilm, kendilerini vücudun bağışıklık savunmasından ve antimikrobiyal maddelerden korumak için polisakkaritler ve proteinler üreten mikroorganizmalardan oluşur. Tipik biyofilm oluşturucular arasında Pseudomonas ve Staphylococcus bakterileri bulunur.

Mekanik yara temizliği bu biyofilmleri ve ölü dokuları yaradan uzaklaştırır. Debridman yaradaki bakteri sayısını önemli ölçüde azaltır, çünkü bakteriler ölü dokuda kolonileşmeyi tercih eder. Debridmanın amacı, kronik yarayı akut, kanayan bir yaraya dönüştürerek yara iyileşmesini teşvik etmektir. Kan akışıyla birlikte yeni endojen savunma hücreleri yaraya girer. Debridman, biyofilm ve ölü dokunun boyutuna bağlı olarak düzenli olarak tekrarlanmalıdır. Farklı debridman şekilleri vardır, en yaygın olanı bisturi, makas, küret veya keskin kaşık gibi cerrahi aletlerle yara temizliğidir. Mekanik yara temizliği çok ağrılı olduğu için genellikle genel anestezi altında yapılır.

Enzimatik ve otolitik yara temizliği
Enzimatik yara temizliği çok güvenlidir ve sadece ölü doku enzimler tarafından uzaklaştırıldığı için çok az komplikasyonu vardır. Otolitik yara temizliğinde prensip, vücudun kendi enzimlerinin yaradaki ölü doku bileşenlerini çözmesi için, örneğin oklüzyon altında hidrokolloidler veya hidrojeller ile yarayı nemli tutmaktır.

Biyolojik yara temizliği
Biyolojik debridman (biyoterapi veya biyocerrahi olarak da adlandırılır) kurtçuklarla (çoğunlukla altın sinek Lucilia sericata kurtçukları) yapılan tedavidir. Canlı, steril, kültürlenmiş kurtçuklar ya gevşek bir şekilde ya da bir torba içinde kronik yaranın üzerine yerleştirilir ve 48 ila 72 saat bekletilir. Bir yandan, kurtçuklar ekstraintestinal ön sindirimin bir parçası olarak ölü dokuyu yumuşatan protein çözücü bir salgı salgılar; diğer yandan, kurtçuklar esas olarak ölü hücre bileşenleriyle beslenir ve sağlıklı dokuyu korur. Ayrıca kurtçuk salgılarının antimikrobiyal etkileri olduğu varsayılmaktadır. Bu yara temizleme şekli ilk başta çok özel görünebilir, ancak kronik yaralar üzerinde mükemmel bir etkiye sahiptir.

Yara sargıları ve pansumanlar
Yirminci yüzyılın ortalarına kadar hava ile kurutulmuş yaraların en iyi şekilde iyileştiğine inanılırken, 1960’larda nemli yara tedavisine doğru bir paradigma değişimi gerçekleşmiştir.

Çok sayıda klinik çalışma, nemli bir yara ortamının korunmasının kuru yara tedavisinden daha üstün olduğuna dair kanıtlar sağlamıştır. Böylece, “kuru üzerine kuru” ve “nemli üzerine nemli” şeklindeki eski cerrahi kural efsaneler alemine gönderilmiştir. Nemli ortam sadece hücre yenilenmesini kolaylaştırmakla kalmaz, aynı zamanda otolitik debridmanı da destekler.

Ayrıca yaranın nemli tutulması, pansuman değişimleri sırasında ağrıyı önemli ölçüde azaltır. Günümüzde mevcut olan çok çeşitli nemli yara örtüleri ile doğru olanı bulmak çok zordur. Tüm yaralara uyan evrensel bir pansuman olmadığından, ancak farklı pansumanların avantajları ve dezavantajları olduğundan, seçim yaraya göre uyarlanmış bireysel bir karar olmalıdır.

Negatif basınç tedavisi ile yara iyileştirme
Kronik yaralar için modern ve son derece etkili bir tedavi seçeneği negatif basınçla tedavidir. Yara temizlendikten sonra yaranın içine bir sünger yerleştirilir ve folyo ile yapıştırılır. Negatif basınç daha sonra bir tüp sistemi aracılığıyla küçük bir pompa tarafından üretilir. “Mekanotransdüksiyon” olarak adlandırılan durum sayesinde doku, negatif basınç tarafından iyileşmesi için uyarılır.

Deri grefti ile kesin yara kapatma
Yara, çeşitli yara temizleme ve yara iyileştirme yöntemlerinden biriyle en iyi şekilde hazırlandıktan, ölü doku çıkarıldıktan, enfeksiyondan arındırıldıktan ve kan dolaşımı yeterli hale geldikten sonra deri grefti uygulanabilir. Farklı deri nakli türlerine ilişkin ayrıntılar, gezinme çubuğunun üst kısmındaki “Deri nakli” sekmesi altında bulunabilir.